ดาวหางเลิฟจอย (C/2014 Q2 Lovejoy)

26 ธันวาคม 2557

เทอร์รี เลิฟจอย (Terry Lovejoy) นักดาราศาสตร์สมัครเล่นชาวออสเตรเลีย ค้นพบดาวหางดวงนี้เมื่อวันที่ 17 สิงหาคม 2557 ในภาพถ่ายซีซีดีซึ่งบันทึกผ่านกล้องโทรทรรศน์สะท้อนแสงขนาด 20 เซนติเมตร ดาวหางดวงนี้เป็นดวงที่ 5 ที่เขาค้นพบ ได้ชื่ออย่างเป็นทางการว่า ซี/2014 คิว 2 (C/2014 Q2) ขณะนั้นอยู่ในกลุ่มดาวท้ายเรือ สว่างที่โชติมาตร 15

ก่อนหน้านี้ ดาวหางที่เขาค้นพบเป็นดวงที่ 3 และทำให้เริ่มเป็นที่รู้จักในวงกว้างคือดาวหางที่มีชื่ออย่างเป็นทางการว่า ซี/2011 ดับเบิลยู 3 (C/2011 W3) เป็นดาวหางเฉียดดวงอาทิตย์ที่สว่างจนเห็นได้ด้วยตาเปล่าเมื่อปลายปี 2554 แต่อยู่ในตำแหน่งที่สังเกตได้ดีที่สุดในซีกโลกใต้ ไม่สามารถสังเกตได้จากประเทศไทย

ดาวหางเลิฟจอยดวงที่ค้นพบล่าสุดนี้จะเข้าใกล้ดวงอาทิตย์ที่สุดในวันที่ 30 มกราคม พ.ศ. 2558 ที่ระยะห่าง 1.29 หน่วยดาราศาสตร์ (193 ล้านกิโลเมตร) จุดนั้นอยู่ระหว่างวงโคจรของโลกกับดาวอังคาร แม้จะอยู่ไกลจากดวงอาทิตย์ค่อนข้างมาก แต่ดาวหางอยู่ในตำแหน่งที่ดีสำหรับการสังเกตการณ์จากโลก ดาวหางเลิฟจอยเข้าใกล้โลกที่สุดในวันที่ 7 มกราคม 2558 ห่างโลกประมาณ 0.469 หน่วยดาราศาสตร์ (70 ล้านกิโลเมตร)

ข้อมูลในช่วงแรกที่ค้นพบแสดงว่าปลายปี 2557 ถึงต้นปี 2558 ดาวหางเลิฟจอยจะสว่างที่สุดราวโชติมาตร 8 ซึ่งไม่ถึงกับเห็นได้ด้วยตาเปล่า แต่การสังเกตการณ์ในช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงต้นเดือนธันวาคม 2557 ดาวหางมีความสว่างเพิ่มขึ้นเร็วกว่าที่คาดไว้ ล่าสุดมีแนวโน้มว่าเมื่อสว่างที่สุดในเดือนมกราคม 2558 อาจสว่างราวโชติมาตร 4 ซึ่งหากทราบตำแหน่งที่แน่นอน และสังเกตจากสถานที่ซึ่งท้องฟ้ามืดสนิท สามารถเห็นได้ง่ายด้วยกล้องสองตา และพอจะเห็นได้จาง ๆ ด้วยตาเปล่า

ผลการพยากรณ์ความสว่างของดาวหางเลิฟจอยล่าสุดแสดงว่าดาวหางอาจสว่างกว่าโชติมาตร 6 ตลอดช่วงปลายเดือนธันวาคม 2557 ถึงต้นเดือนกุมภาพันธ์ 2558 ช่วงดังกล่าว ดาวหางเปลี่ยนตำแหน่งไปอย่างรวดเร็ว ผ่านกลุ่มดาวนกเขา กระต่ายป่า แม่น้ำ วัว แกะ สามเหลี่ยม และแอนดรอเมดา (ดูแผนที่) คาดว่าจะสว่างที่สุดในช่วงสัปดาห์ที่ 2 และ 3 ของเดือนมกราคม 2558 ด้วยโชติมาตร 4 และน่าจะมีหางยาวที่สุดในช่วงนี้

หลังจากนั้น ความสว่างของดาวหางเลิฟจอยควรจะลดลง พร้อมกับเคลื่อนผ่านกลุ่มดาวเพอร์ซิอัสและเข้าสู่กลุ่มดาวแคสซิโอเปีย อาจจางลงถึงโชติมาตร 7 ในปลายเดือนกุมภาพันธ์ และถึงโชติมาตร 8 ในกลางเดือนมีนาคม (การคาดหมายความสว่างของดาวหางอาจคลาดเคลื่อนได้)

ดาวหางเลิฟจอยมีวงโคจรรอบดวงอาทิตย์เป็นวงรีที่มีความรีสูง วงโคจรที่คำนวณได้ ณ กลางเดือนธันวาคม 2557 แสดงว่าดาวหางดวงนี้อาจเคยเข้าใกล้ดวงอาทิตย์มาแล้วเมื่อราว 11,500 ปีก่อน และหลังจากปี 2558 อาจกลับมาอีกครั้งในอีกราว 8,000 ปี

ตำแหน่งดาวหาง

แผนที่ตำแหน่งดาวหางเลิฟจอยตั้งแต่ปลายเดือนธันวาคม 2557 ถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์ 2558 ลงตำแหน่ง ณ เวลา 22:00 น. ของทุกวัน (สามารถสังเกตได้ในเวลาก่อนหน้านั้นหรือหลังจากนั้น โดยดูการขึ้น-ตกของดาวหางด้วยการคาดคะเนจากแผนที่ฟ้าแบบหมุนของสมาคมดาราศาสตร์ไทย) แผนที่นี้ทิศเหนืออยู่ด้านบน ด้านซ้ายมือคือทิศตะวันออก ดวงอาทิตย์อยู่ห่างไปทางขวามือด้านล่าง (นอกกรอบแผนที่) หางของดาวหางเลิฟจอยจึงมีแนวโน้มชี้ไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งอยู่ทางซ้ายมือด้านบน ตัวเลขที่ขอบแผนที่แสดงเส้นพิกัดศูนย์สูตร (ไรต์แอสเซนชัน-เดคลิเนชัน) - คลิกรูปเพื่อดาวน์โหลดแผนที่สำหรับพิมพ์ลงกระดาษ

ตำแหน่งดาวหางบนแผนที่ท้องฟ้าเดือนมกราคม 2558 บรรณานุกรม วรเชษฐ์ บุญปลอด. (2548). ดาวหางเลิฟจอย (C/2014 Q2 Lovejoy). เข้าถึงได้จาก.http://thaiastro.nectec.or.th/skyevnt/comets/c2014q2.html (วันที่ค้นข้อมูล:11/1/2558)